Γιατί η μουσική χρειάζεται ήρωες...

Thursday, August 24, 2017 - 20:45

Τους ήρωες τους γνωρίζουμε από τα κόμιξ, τις ταινίες της Μάρβελ και τα παραμύθια της Ντίσνεϋ. Οι περισσότεροι έχουν αυτό το κοινό χαρακτηριστικό του πόνου, της εσωτερικής έρευνας και κυρίως της αναζήτησης για το ποια είναι η θέση τους σε αυτό τον κόσμο. Στην μουσική όπως περίπου και στα κόμιξ γνωρίζουμε τους ήρωες μας μέσα από τα περιοδικά (modern drummer, guitar player κτλ), τα ντοκιμαντέρ και τα βίντεο στο youtube. Είναι αυτή η φωτογραφία στο εξώφυλλο του περιοδικού που σε κάνει να λες «πωωωωω αυτό θέλω να γίνω». Αλλά μεγαλώνοντας αλλάζει λίγο η κατάσταση. Δεν τα βλέπεις όπως ακριβώς ήσουν έφηβος. Βλέπετε ο κυνισμός που προέρχεται από την συνειδητοποίηση ότι το Αμερικάνικο όνειρο είναι ένα κατασκευασμένο ψέμα, ότι η τηλεόραση, οι τράπεζες, τα τηλεπαιχνίδια και όλα τα μέσα μας λένε ψέματα, μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι και οι ήρωες της μουσικής ανήκουν στο ίδιο ψέμα. Αλήθεια ή ψέμα ο κυνισμός μας κάνει να πιστεύουμε ότι αν κάποιος δεν έχει τις κατάλληλες γνωριμίες και τα λεφτά δεν μπορεί να πετύχει κάτι στην μουσική.

 

Λέω λοιπόν, αν θεωρήσουμε ότι είναι όλα ψέμα, ακόμα και αν στα αλήθεια είναι, τι είναι αυτό που είναι πραγματικά πραγματικό?

 

Πριν από πολλά χρόνια είχα βρεθεί σε μια διάλεξη του Δημήτρη Νανόπουλου. Όσοι δεν τον γνωρίζετε μπορείτε να γκουγκλάρετε, απλά να σας αναφέρω ότι θεωρείται από τους μεγάλους φυσικούς επιστήμονες της γενιάς του και είναι διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής του Κέντρου Προχωρημένων Ερευνών (HARC), στο ΧιούστονΤέξας, όπου διευθύνει ερευνητικό τμήμα του World Laboratory, που εδρεύει στη Λωζάννη. Στην διάλεξη λοιπόν έμαθα ότι ο ίδιος και η ομάδα του στο Τέξας ανακάλυψαν την κβαντική εξίσωση η οποία εκφράζει όλες τις δυνάμεις που διέπουν το σύμπαν. Το αποτέλεσμα της εξίσωσης? Μηδέν. Zero. Null., 零 (στα κινέζικα). Τι σημαίνει αυτό? Ότι όλα στο σύμπαν με ένα μαγικό τρόπο ισορροπούν. Οι δυνάμεις συγκρούονται και αλληλοεξουδετερώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε μένει ένα υπέροχο σημείο ισορροπίας σε σχήμα κύκλου, «0». Η ισορροπία λοιπόν, η αρμονία, η γαλήνη, για να επικρατήσουν δεν πρέπει να υπάρχει νικητής! Άρα για να την βρούμε, την αλήθεια, θα πρέπει να σκεφτούμε ποιες δυνάμεις αλληλεπιδρούν και πως αυτές αλληλοεξουδετερώνονται. Και αυτό μπορεί να έχει εφαρμογή σε οποιοδήποτε πεδίο της ζωής μας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση του μουσικού πεδίου.

 

Για να γίνω πιο ξεκάθαρος θα σας πω τι σημαίνουν για εμένα όλα αυτά και γιατί με επηρεάζουν. Όταν έμαθα ότι πέθανε ο Allan Holdsworth (για όσους δεν τον γνωρίζουν τσεκάρετε Google παρακαλώ, είναι σημαντικό για να καταλάβετε τι εννοώ παρακάτω). ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΑΒΕΤΕ, απλά ακολουθήστε το σκεπτικό. Όταν πέθανε λοιπόν στεναχωρήθηκα σοβαρά. Ακόμα στεναχωρημένος είμαι. Και θα είμαι για πολύ καιρό. Δεν είναι ότι απλά μου άρεσε η μουσική του και μεγάλωσα ακούγοντάς τον. Είναι κάτι παραπάνω. Όταν ρωτήθηκα λοιπόν «Καλά εντάξει γιατί τόσο πολύ στενοχώρια?» Άρχισα να αναρωτιέμαι σοβαρά.

 

Κατάλαβα λοιπόν το τι σημαίνει για μένα ο Holdsworth. Ο Allan είναι η μία άκρη του μουσικού νήματος, ή της μουσικής ζυγαριάς. Αν υποθέσουμε ότι στο μουσικό σύμπαν έχουμε δύο άκρα, το ένα θα μπορούσε να είναι ο David Gilmour και το άλλο ο Allan Holdsworth. Το ένα άκρο έχει λίγες νότες, κατανοητή δομή, απλότητα, έντονο συναίσθημα και ευκολία στην σύνδεση με το κοινό, less is more κτλ. Στο άλλο άκρο του νήματος έχουμε πολύ προχωρημένη αρμονία, δυσνόητες δομές, πολυρυθμία, εσωτερικότητα και έντονη εγκεφαλική λειτουργία, πολλές νότες, και πολλές «λάθος νότες». Τι υπέροχη ισορροπία όμως ε? Φανταστείτε τώρα ότι στο ενδιάμεσο αυτών των δύο άκρων έχουμε όλους τους άλλους κιθαρίστες, ή γενικά μουσικούς που θαυμάζουμε και ακούμε. Τόσα πολλά χρώματα και διαφορετικά είδη και στυλ. Και έτσι έχουμε ένα πλήρες και ισορροπημένο σύμπαν. Το αποτέλεσμα της εξίσωσης βγάζει μηδέν διότι όπως στην φύση έτσι και στην μουσική δεν έχουμε νικητές και ηττημένους.

 

Τώρα όμως πέθανε το ένα άκρο. Το νήμα αναταράχθηκε, η συμπαντική ισορροπία δέχτηκε επίθεση, το πλοίο πήρε νερά, η ζυγαριά έγειρε και έχουμε αναταραχή. Κάπως έτσι νιώθω για τον χαμό του Allan. Του ήρωα μου. Όχι γιατί φωτογραφήθηκε σε περιοδικό αλλά γιατί με έκανε και εξακολουθεί να με κάνει να σκέφτομαι, πως ένας ψηλός τυπάκος από την Βρετανία ανακάλυψε πράγματα και έκανε τέτοια υπέρβαση στην μουσική όπου άνοιξε νέους δρόμους. Νέα μονοπάτια, νέες περιπέτειες. Βέβαια η φύση θα βρει την ισορροπία ξανά. (Ευτυχώς ζει ακόμα ο John McLaughlin).

 

Όταν διαβάσεις συνεντεύξεις του, αλλά και των συνεργατών του θα μάθεις ότι ήταν ένας ευγενικός άνθρωπος με εθισμούς και οικογενειακά προβλήματα και πολλά άλλα ζητήματα που τον κάνουν να φαίνεται τόσο ευάλωτος και το αντίθετο του ήρωα. Κι όμως στο μυαλό μου είναι ο ήρωας μου, όπως και πολλοί άλλοι, αλλά ο συγκεκριμένος έχει αυτή την δεσπόζουσα θέση στην άκρη του νήματος, που τον κάνει στα μάτια μου να μοιάζει με υπερ-άνθρωπος, παρόλη την ανθρώπινη και ευάλωτη φύση του.

 

Όταν λοιπόν έρχεται ο κυνισμός της εποχής και τα moto του τύπου «kill your idols” κτλ κτλ. Συμβαίνει μία ανισορροπία στις δυνάμεις. Και είναι απλό. Για να προχωρήσει ένας άνθρωπος στην μουσική, στο δικό του πλαίσιο ικανοτήτων και στο δικό του μέγεθος αγοράς (εννοώ πόσοι άνθρωποι τον γνωρίζουν και σε ποιους απευθύνεται) χρειάζεται εκτός από υλικά αγαθά, ψυχολογικό support και ότι άλλο μπορεί να χρειαστεί η «συνταγή», χρειάζεται και έναν  ήρωα.

 

Τι μας υπενθυμίζει ο ήρωας? Ότι η μουσική είναι μία απόφαση ζωής, την οποία την παίρνουμε επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Αποφασίζουμε να μην έχουμε σταθερό εισόδημα, σταθερά πλάνα και σιγουριά στην καθημερινότητά μας. Μας υπενθυμίζουν λοιπόν, αυτοί οι ήρωες, ότι η απόφαση αυτή δεν είναι εύκολη αλλά είναι σωτήρια για να βρούμε το νόημα στην ύπαρξή μας. Να βρούμε την θέση μας στο μουσικό νήμα και να βρούμε την ισορροπία μας. Και τι ωραία ύπαρξη όταν ασχολείται με ροή ήχων, νοτών, αρμονίας και ρυθμού!

 

Να λοιπόν γιατί χρειαζόμαστε τους ήρωες μας. Και δεν έχει σημασία ποιος είναι ο ήρωας ή σε ποια θέση ανήκει στο μουσικό νήμα. Σημασία έχει να επιφέρει την ισορροπία που χρειαζόμαστε για να συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε αυτή την μαγική ιδιότητα του ανθρώπου να παράγει ήχους οι οποίοι με την σειρά τους διεγείρουν τις κατάλληλες χημικές ουσίες στον εγκέφαλό μας ώστε να αισθανόμαστε!

 

Η μουσική υπάρχει παντού και χρειαζόμαστε τους ήρωες να μας υπενθυμίζουν το πόσο σημαντικό είναι να μην σταματάμε να πιστεύουμε στην σημαντικότητα της. Όχι λοιπόν, όταν πεθαίνει ένας ήρωας δεν έφτασε απλά η ώρα του, όχι άλλο στον κυνισμό. Σωστός ως ένα σημείο, αλλά από εκεί και πέρα όμως δημιουργεί  ανισορροπία  και γινόμαστε αναίσθητοι. Ούτε στον φανατισμό και στον οπαδισμό. Είναι απλά τελικά τα πράγματα. Να μην ξεχνάμε να θαυμάζουμε τα πράγματα που μας κάνουν καλύτερους. Πού ξέρετε, μπορεί και εσείς να είστε ο ήρωας για κάποιον άλλο. 


Μιχάλης Ευδαίμων

Μιχάλης Ευδαίμων: Μπασίστας - Συνθέτης - Συγγραφέας
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Έκανε μαθήματα με τον Γιώτη Κιουρτσόγλου, τον Γιώργο Φακανά, τον Antony
Jackson. Clinics από τους Tom Kenedy, Victor Wooten, Mike Stern, Billy Sheehan.
Έχει συνεργαστεί με τους:
Μαρινέλα, Κώστα Χατζή, Κώστα Καραφώτη, Νατάσσα Θεοδωρίδου, Χρήστο
Θηβαίο, Άννα Λινάρδου, Τάκη Μπουρμά, Άννα Μπουρμά, Νίκο Ζούδιαρη, Αποστόλη Ρίζο, Nότη Μαυρουδή,