Το ερώτημα τίθεται πολύ συχνά και είναι ένα πρόβλημα που φαίνεται περίπλοκο αλλά η απάντηση του είναι απλή. Το πρόβλημα είναι π.χ: "ένας φίλος μου παίζει Ραχμάνινοφ στο πιάνο αλλά τις προάλλες πήγαμε να παίξουμε ένα ροκ κομμάτι και δυσκολεύτηκε πολύ" ή " παίζει χρόνια κλασικό πιάνο, της αρέσουν πολύ τα μπλουζ αλλά της φαίνεται ακατόρθωτο να παίξει αυτό το είδος μουσικής..."
Το πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι διττό και η λύση βρίσκεται μέσα από την ανάλυση δύο πραγμάτων. Το ένα είναι το ίδιο το πρόβλημα και η παραδοχή του και το άλλο είναι η εύρεση της αιτίας. Όσον αφορά την παραδοχή του προβλήματος, αυτό ίσως είναι το πιο δύσκολο μέρος. Είναι σχεδόν ακατόρθωτο για κάποιον που είναι πολύ καλός σε κάτι (πχ τεχνική, ήχο, ερμηνεία κτλ), να παραδεχθεί ότι σε κάποιον άλλο τομέα της μουσικής βρίσκεται σε επίπεδο αρχαρίου. Ο εγωισμός μας συχνά μας κάνει να βλέπουμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος.
Το δέντρο είναι να μπορεί να παίξει κανείς ένα μεγάλο και απαιτητικό κομμάτι (πχ μια σονάτα Μπετόβεν) τέλεια. Πράγματι, μπορεί να πάρει τρία χρόνια καθημερινής οχτάωρης μελέτης αλλά τελικά καθένας μπορεί να το κάνει. Όμως οι επαγγελματίες πιανίστες μπορούν να βγάλουν ένα τέτοιου μεγέθους έργο ανάλογα με τη δυσκολία σε διάστημα από μια μέρα μέχρι μια εβδομάδα πιθανολογώ, και αυτό είναι και το δάσος.
Το δέντρο είναι: “ξέρω ένα κομμάτι”, το δάσος είναι: “μπορώ να βγάλω γρήγορα ένα κομμάτι ανάλογο της τεχνικής που έχω κατακτήσει”.
Το δέντρο είναι να μπορώ να παίξω ένα ροκ κομμάτι μόνο διαβάζοντας την παρτιτούρα και το δάσος είναι να μπορώ, με τη χρήση των μουσικών μου γνώσεων και του αυτιού, να παίξω οποιοδήποτε κομμάτι χωρίς κάποιος να πρέπει να μου δώσει παρτιτούρα του κομματιού αυτού.
Τι μας εμποδίζει όμως να δούμε το δάσος; Η απάντηση είναι μία και μοναδική και σαφής πλέον για εμένα: η έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης της αρμονίας. Για να παίξει κανείς ένα κλασικό έργο θα πρέπει να κατανοεί, τουλάχιστον έως έναν βαθμό, τις βασικές αρμονικές λειτουργίες που εμφανίζονται στο κομμάτι. Σας έχει τύχει ποτέ την ώρα που παίζετε ένα κομμάτι να σταματήσετε γιατί έχετε ξεχάσει τη συνέχεια και πρέπει να τo ξεκινήσετε πάλι από την αρχή για να μπορέσετε να θυμηθείτε πως πάει μετά; Αυτό είναι ένα από τα συμπτώματα της μηχανικής και όχι αρμονικής αποστήθισης.
Η έλλειψη ουσιαστικής αρμονικής γνώσης και η απουσία σύνδεσης του μαθήματος της αρμονίας με το μάθημα του οργάνου στα ωδεία δυσχεραίνει την αποστήθιση των μεγάλων έργων. Η έλλειψη ουσιαστικής αρμονικής γνώσης είναι και αυτή που εμποδίζει ένα μουσικό που έχει εκπαιδευτεί με αυτό τον τρόπο να παίξει ακόμα κι ένα απλό κομματάκι με τρεις συγχορδίες.
Θέλει πειραματισμό. Η μουσική εκπαίδευση που αποκλείει τον πειραματισμό, τη σύνθεση, τον αυτοσχεδιασμό οδηγεί σε προβλήματα τα οποία εμφανίζονται ακόμη και όταν θα προσπαθήσετε να παίξετε γραμμένη μουσική, δηλαδή να διαβάσετε κομμάτι από παρτιτούρα.
Πάρτε μια μείζονα κλίμακα, δεν έχει σημασία ποια, την πιο δύσκολη ή την πιο εύκολη. Παίξτε τις συγχορδίες που βγαίνουν από την κλίμακα και πειραματιστείτε μαζί τους, γράψτε ή αυτοσχεδιάστε μια μελωδία πάνω στην κλίμακα. Όσο χάλια και αν ακούγεται η μελωδία αυτή μην τα παρατήσετε.
Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ πιο εύκολο για έναν αρχάριο να αυτοσχεδιάσει σε σχέση με έναν κλασικό πιανίστα, γιατί απλά ο αρχάριος δεν έχει την τάση να κρίνει τον εαυτό του και το αποτέλεσμα και άρα είναι πιο ανοιχτός σε πειραματισμό. Δοκιμάστε και θα δείτε ότι είναι πολύ πιο απλό από όσο φαντάζεστε!
